Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie przystąpił do opracowania dokumentacji projektowej dla przebudowy cmentarza Maki Czerwone wraz z wielobranżową koncepcją zagospodarowania budynku kaplicy oraz innymi niezbędnymi dokumentami, w tym inwentaryzacją dendrologiczną i geodezyjną zieleni.

Dzięki zawarciu umowy z wykonawcą na opracowanie dokumentacji na realizację kompleksowej modernizacji tej nekropolii powstanie dodatkowo kilkaset miejsc pochówkowych oraz kolumbaria. Dodatkowo teren zostanie ogrodzony, zagospodarowany zielenią oraz wyposażony w niezbędną infrastrukturę cmentarną wraz z oświetleniem.

Na terenie dzielnicy Podgórze istnieje kilka cmentarzy komunalnych, w tym cmentarz Maki Czerwone znajdujący się przy ulicy Czerwone Maki oraz ul. Piltza. Pomimo stosunkowo niewielkiego obszaru to nekropolia, która obok innych krakowskich cmentarzy komunalnych zapewni mieszkańcom gminy dodatkowe miejsca pochówkowe.

Cmentarz dzieli się na dwie części: północną (użytkowaną) i południową przeznaczoną do zagospodarowania (na której usytuowany jest budynek kaplicy). Obie części są ogrodzone i połączone funkcjonalnie oraz użytkowo.

Teren cmentarza wraz z budynkiem dawnej kaplicy cmentarnej, starodrzewiem występującym w jego obrębie, nagrobkami oraz aleją dębowo-klonową, zlokalizowaną poza terenem cmentarza, wpisany został do gminnej ewidencji zabytków.

Natomiast na wniosek ZCK budynek kaplicy wpisany został do wojewódzkiego rejestru zabytków, co pozwoli na ubieganie się w przyszłości o dofinansowanie z Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa na remont tego obiektu.

Cmentarz Maki Czerwone wraz z budynkiem kaplicy powstał ok. 1917 r. jako część większego założenia urbanistyczno-krajobrazowego, jakim była budowa szpitala dla osób psychicznie chorych. Pierwotnie cmentarz służył jako miejsce pochówku członków personelu medycznego na stałe mieszkających na terenie szpitala oraz pacjentów. Spoczywają tutaj anonimowi pacjenci, lekarze i pielęgniarki tego zakładu. Na cmentarzu znajduje się również zwieńczona pomnikiem wspólna mogiła pacjentów szpitala kobierzyńskiego oraz Żydów z gminy Skawina – ofiar hitlerowskiej egzekucji, dokonanej w 1942 r., która jest grobem wojennym. Natomiast najstarszym datowanym grobem na terenie cmentarza Maki Czerwone jest mogiła Marii Juchniewiczowej – siostry I marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, zmarłej w 1921 r., odnowiona w 80. rocznicę jej śmierci. Kaplica cmentarna zachowała się w pierwotnej formie, od wielu lat pozostaje nieużytkowana i wymaga kompleksowego remontu. Budynek stylistycznie nawiązuje do architektury dworkowej, co z początkiem XX wieku charakterystyczne było dla tzw. stylu narodowego.

– Gmina Kraków sukcesywnie przeprowadza niezbędne inwestycje i remonty na krakowskich cmentarzach komunalnych. Naszym celem jest nie tylko zabezpieczenie odpowiedniej ilości miejsc pochówkowych dla mieszkańców, ale również dbałość o przyrodę i dziedzictwo kulturowe. Dlatego rozpoczynamy modernizację cmentarza Czerwone Maki, która pozwoli na jednoczesne pozyskanie kolejnych miejsc pochówkowych, odpowiednie zagospodarowanie terenu zielenią oraz podkreślenie kontekstu historycznego tego miejsca. Na ten problem zwracali mi uwagę na spotkaniu mieszkańcy, których bliscy są tam pochowani – podkreśla Andrzej Kulig, zastępca prezydenta miasta Krakowa.

Niedawno rozpoczęto działania związane z modernizacją cmentarza. W 2023 r. wyłoniono w przetargu wykonawcę i podpisano umowę na „Opracowanie dokumentacji na realizację modernizacji cmentarza Maki Czerwone w Krakowie”. Dokumentacja obejmuje kompleksową modernizację cmentarza,
w tym między innymi inwentaryzację zieleni wysokiej wraz z gospodarką drzewostanu, projekt zagospodarowania powierzchni grzebalnej, projekt infrastruktury cmentarnej – alejki, ogrodzenie, instalacja wodna wraz ze zdrojami, oświetlenie, kolumbaria oraz zaznaczenie granic mogiły zbiorowej pacjentów Zakładu dla Umysłowo i Nerwowo Chorych, którzy zginęli z rąk hitlerowców w 1942 roku. Dodatkowo wykonana zostanie inwentaryzacja konserwatorska i architektoniczno – budowlana wpisanej do rejestru zabytków kaplicy cmentarnej oraz projekt budowlany w zakresie elewacji, stolarki oraz wszystkich niezbędnych do wykonania robót budowlanych związanych z zabezpieczeniem budynku. Dla kaplicy wykonana zostanie również wielobranżowa koncepcja w zakresie przyszłego zagospodarowania wnętrza kaplicy wraz z określeniem koniecznych do wykonania robót budowlanych. Wykonana koncepcja podlegać będzie zatwierdzeniu przez służby konserwatorskie. Koszt zamówienia wynosi 196 000,50 zł. brutto.

Zaznaczyć przy tym należy, iż opracowywana dokumentacja projektowa, w tym wskazana wyżej gospodarka drzewostanem, zakłada pozostawienie w maksymalnym zakresie istniejącego drzewostanu oraz zaprojektowanie dodatkowej zieleni dekoracyjnej.

Wykonanie modernizacji cmentarza pozwoli na uruchomienie nowych miejsc pochówkowych oraz pozyskanie miejsc w kolumbariach. Szczegółowy zakres oraz ilość powstałych miejsc grzebalnych i miejsc w kolumbariach określi opracowywana dokumentacja projektowa. Po uzyskaniu pozwolenia na budowę podjęte zostaną działania zmierzające do zabezpieczenia w budżecie Miasta Krakowa oraz WPF środków niezbędnych na realizację inwestycji.